Zachowanie kierowcy wobec samochodów uprzywilejowanych na sygnale

Jedziesz samochodem. Z daleka dobiega Cię dźwięk sygnału karetki, straży pożarnej, policji. Widzisz nadjeżdżający pojazd służb w lusterku i zaczynasz się zastanawiać co robić. Jak postąpić poprawnie, by nie doszło do kolizji?

Szerokie grono kierowców posiada przekonanie o absolutnym pierwszeństwie pojazdu uprzywilejowanego. Jednak to znaczyłoby, że w razie wypadku odpowiedzialność i wina zawsze byłaby po stronie kierowcy drugiego pojazdu. Czy w takim razie, gdy dochodzi do wypadku z pojazdem uprzywilejowanym, jednoznaczne jest to z naszą winą? Czy zawsze sytuacja kierowcy pojazdu uprzywilejowanego będzie lepsza? Kto odpowie za taką kolizję? A przede wszystkim, co to dokładnie jest pojazd uprzywilejowany i na co należy zwrócić uwagę, gdy pojawi się na naszej drodze? Dużo informacji na ten temat znajdziecie w artykule: “Kolizja z pojazdem uprzywilejowanym, kto ponosi odpowiedzialność?”.

Co to jest pojazd uprzywilejowany 

Do pojazdów uprzywilejowanych zalicza się przede wszystkim te, które biorą czynny udział w ratowaniu życia ludzkiego lub mienia, czy te związane z usuwaniem skutków katastrof, jak również pojazdy służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo. Nierzadko w skład ich wyposażenia wchodzą urządzenia nagłaśniające. Umożliwia to dodatkowe wysyłanie konkretnych komunikatów. Ponadto, w Polsce istnieje obowiązek włączonych świateł mijania lub drogowych dla takiego pojazdu.

Pojazd uprzywilejowany, aby mógł być tak nazywany, spełniać musi trzy warunki jednocześnie: wysyłanie niebieskiego sygnału świetlnego, sygnału dźwiękowego i musi mieć włączone światła mijania lub drogowe.

Do samochodów uprzywilejowanych zaliczamy między innymi: wozy strażackie (zarówno zawodowej, jak i ochotniczej służby pożarnej), ambulanse, radiowozy (policyjne, straży gminnej, Straży Ochrony Kolei, Straży Granicznej), pojazdy służb ochrony państwa (np. ABW), samochody należące do innych służb porządkowych (np. leśnej, celnej, parku narodowego, Inspekcji Transportu Drogowego).

Do pojazdów uprzywilejowanych nie zalicza się pojazdów, które używają żółtych "kogutów", tj. pomoce drogowe, śmieciarki czy samochody pogotowia technicznego.

Zasady ruchu drogowego względem pojazdu uprzywilejowanego 

Przepisy jasno ukazują sposób reakcji kierowców umożliwiający przejazd pojazdu uprzywilejowanego. W zapisie ust. 9 Prawa o ruchu drogowym czytamy:

Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze, są obowiązani ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymania się. 

Oznacza to zatem, iż, w razie nadjeżdżającego pojazdu uprzywilejowanego, np. karetki, radiowozu policyjnego czy wozu straży pożarnej, do obowiązku stojących w korku kierowców należy rozjechać się na boki, wjechać na pas zieleni bądź pobocze. Obowiązek ten tyczy się, co też wynika z zapisu w ustawie, wszystkich uczestników ruchu, czyli rowerzystów i pieszych na drodze również. Ułatwienie przejazdu pojazdom uprzywilejowanym jest obowiązkiem uregulowanym prawnie. Niedostosowanie się do niego podlega karze mandatu w wysokości 300zł i 5 pkt karnych. Absolutnie, pod żadnym pozorem nie hamujmy nagle przed pojazdem uprzywilejowanym, gdyż może to spowodować zagrożenie w ruchu czy nawet kolizję. Wówczas odszkodowanie najpewniej będzie wypłacane z Twojego ubezpieczenia komunikacyjnego (https://mubi.pl/ubezpieczenie-samochodu/). Uczestnikowi pieszemu natomiast nie wolno przechodzić przez przejście dla pieszych w momencie zbliżania się do przejścia np. radiowozu na sygnale.

To w jaki sposób powinniśmy ustępować pierwszeństwa pojazdom uprzywilejowanym zależeć będzie od konkretnej sytuacji. W niektórych przypadkach wystarczającym będzie zatrzymanie się na krawędzi drogi, czasem wykorzystać będzie trzeba zatoczki czy pobocza. Co ważne, łamiąc przepisy ustępując pierwszeństwa np. karetce, nie zostaniemy ukarani przez Policję!

Art. 24 p. 11 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym zabrania wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego w obszarze zabudowanym. Za to również grozi kara mandatu w wysokości 300zł i 3 pkt karne. Co więcej, zakazuje się wjazdu na skrzyżowanie, gdy nie będzie możliwości płynnego kontynuowania jazdy. Wjazd taki jest wbrew przepisom drogowym, gdyż mógłby utrudnić przejazd np. karetce.

Zasady obowiązujące pojazd uprzywilejowany 

Przypomnijmy, pojazd uprzywilejowany musi spełniać jednocześnie trzy warunki:

• wysyłać sygnały dźwiękowe 
• wysyłać sygnały świetlne niebieskie 
• mieć włączone światła mijania lub drogowe 

Pojazdy te nie mają obowiązku stosowania się do zasad ruchu, co oznacza możliwość wjechania pod prąd, zatrzymania się na zakazie, wjechanie na skrzyżowanie na czerwonym świetle; muszą one jednak zachować szczególną ostrożność, gdyż w razie ewentualnej kolizji z innym pojazdem, kierowca pojazdu uprzywilejowanego może zostać ukarany, jeśli drugi kierowca jechał prawidłowo.

Przepisy dokładnie precyzują, iż, z jednej strony, na każdym uczestniku ruchu spoczywa obowiązek ułatwienia przejazdu pojazdom uprzywilejowanym, których to kierowcy mogą się do przepisów nie stosować, jednak z drugiej strony może mieć to miejsce jedynie w konkretnych sytuacjach oraz, to kluczowe, przy zachowaniu szczególnej ostrożności.

Rozumieć należy przez to fakt, że kierowca pojazdu uprzywilejowanego musi unikać wszelkich działań mogących powodować zagrożenie i niebezpieczeństwo w ruchu drogowym, ruch ten utrudniać lub narazić kogokolwiek na szkodę.