Końcówki Torx ? wybór bitów wkrętakowych?

Końcówki Torx wraz z końcówkami Philips i Pozidriv stanowią jedne z najpowszechniej stosowanych bitów wkrętakowych na świecie. Czym się charakteryzują, jakie są ich rodzaje oraz w jaki sposób dobiera się końcówki Torx?

Czym charakteryzują się końcówki Torx?

Końcówki Torx charakteryzuje specyficzny typ nacięcia bitu. Ma on kształt sześcioramiennej gwiazdy i występuje w aż stu rozmiarach – od T1 do T100. Dzięki specjalnemu profilowi gwiazdy sześcioramiennej, bity Torx są w stanie efektywnie przenosić obciążenia i moment obrotowy, a przez to lepiej sprawdzają się w przypadku zapieczonych czy trudnych w montażu śrub niż standardowe klucze imbusowe.

Rodzaje bitów Torx

Bity Torx można podzielić na kilka rodzajów końcówek. Jednymi z powszechniej stosowanych są bity oznaczane mianem Torx. Tego rodzaju końcówki kształtem przypominają sześcioramienną gwiazdę o nieznacznie fazowanych i zaokrąglonych krawędziach. Kąt przyłożenia bitów Torx wynosi 15o, co sprzyja efektywnemu przenoszeniu wyższego momentu obrotowego oraz ogranicza ryzyko wyślizgiwania się bitu ze śruby podczas pracy. Jednocześnie marginalizuje to ryzyko wyrobienia wkręta i śruby.

Inną odmianą końcówek Torx stanowią bity Torx Plus. Są one zbliżone pod względem wymiarów i kształtu do standardowych bitów Torx, przez co często są one z nimi mylone. Podstawowym aspektem wyróżniającym bity Torx Plus na tle zwykłych bitów Torx są odpowiednio spłaszczone krawędzie, które pozwalają na jeszcze efektywniejsze przenoszenie momentu obrotowego bez ryzyka mechanicznego uszkodzenia gniazda śruby.

Bardziej specjalistycznymi bitami Torx są końcówki Torx TR (H), które mają otwór czołowy pośrodku bitu. Końcówki Torx TR przeznaczone są do odkręcania specjalnych śrub z trzpieniem (tzw. security). Śruby tego typu stosowane są w celu plombowania elementów montażowych maszyn, urządzeń czy rozwiązań konstrukcyjnych.

Na co zwracać uwagę, wybierając bity do wkrętarek i wiertarko-wkrętarek?

Poszukując dobrej jakości bitów Torx (lub innych) dopasowanych do rodzaju planowanej pracy, należy zwrócić uwagę na kilka parametrów technicznych warunkujących zasadność wyboru. Wśród nich należy wymienić: rozmiar bitu, materiał, z którego został wykonany, a także technologie zastosowane do jego produkcji.

Rozmiar bitu

Bity Torx występują w aż 100 różnych wymiarach – od T1 do T100. Najpowszechniej stosowanymi na rynku – zarówno do narzędzi ręcznych, jak i maszynowych – są końcówki Torx o wymiarach od T3 (1,1 mm średnicy) do T20 (3,86 mm średnicy). Poza średnicą bitu należy zwrócić uwagę także na jego długość całkowitą. Warunkuje ona to, czy końcówka dosięgnie do głęboko osadzonych śrub bez konieczności stosowania przedłużek lub adapterów.

Materiał bitu

Końcówki wkrętakowe wykonywane są z różnorodnych materiałów. Najczęściej produkowane są one ze stali węglowej, chromowo-wanadowej i narzędziowej. Niektóre końcówki przeznaczone do trudniejszych prac dodatkowo pokrywane są powłoką z tytanu lub diamentową warstwą drobnych cząsteczek. Powłoka tytanowa poprawia parametry techniczne, żywotność i twardość bitu, podczas gdy diamentowy nasyp zwiększa tarcie bitu, zmniejszając siłę docisku potrzebną do odkręcenia lub wkręcenia śruby. Dodatkowo cząsteczki diamentu zmniejszają ryzyko poślizgu bitu.

Dodatkowe rozwiązania technologiczne

Bity Torx przeznaczone do pracy z wrażliwymi urządzeniami elektronicznymi, jak i z urządzeniami udarowymi. Te pierwsze końcówki powlekane są specjalnymi powłokami ograniczającymi pojawianie się ładunków elektrostatycznych na powierzchni bitu. Z kolei bity udarowe przeznaczone są do pracy z użyciem mocnych wkrętarek i wiertarko-wkrętarek.

Końcówki te są w stanie przenosić duże obciążenia podczas pracy i najczęściej mają 2-3 strefy skrętne ograniczające ryzyko mechanicznego odkształcenia bitu podczas pracy. Niektóre bity dodatkowo powlekane są płaszczem z odpornego na uderzenia tworzywa sztucznego, które ogranicza uszkodzenia bitu podczas pracy z urządzeniami udarowymi.